Ndryshime, sanksione më të ashpra dhe një emër i ri: Qeveria ka finalizuar detajet e reformës së ndihmave sociale. Çfarë ndryshon tani?
Ndihmat e njohura si “Bürgergeld” do të hiqen, por plani është i ndjeshëm për të dy partnerët e koalicionit në Gjermani. CDU/CSU po përmbush një premtim kyç të fushatës, ndërsa SPD po pranon të përmbysë projektin e vet nga qeveria e mëparshme. Tani koalicioni ka rënë dakord për detajet përfundimtare.
Çfarë do të ndryshojë?
Emri i ri, ndihma bazë për jetesën, sjell disa ndryshime: Thelbi i reformës është reduktimi më i rreptë dhe më i shpejtë i përfitimeve. Pagesa mujore mund të ulet me 30 përqind për tre muaj në rastet e shkeljeve të detyrimeve, siç është refuzimi i një oferte të arsyeshme pune.
Kjo aktualisht do të arrinte në rreth 150 euro më pak në muaj. Nëse personi nuk paraqitet prapë në takimet e parashikuara, mund të ndërpriten tërësisht ndihmat.
Sipas projektligjit, kushdo që nuk paraqitet në dy takime në qendrën për punësim pa ndonjë arsye të vlefshme, do të shkurtohen ndihmat për 30 përqind. Nëse edhe herën e tretë nuk shkon në takim, pagesat do të pezullohen tërësisht, ndërsa qiraja do t’i paguhet direkt qiradhënësit. Por nëse personi në fjalë paraqitet në qendrën e punësimit brenda një muaji, përfitimet e reduktuara do të paguhen në mënyrë retroaktive. Nëse jo, e drejta për përfitime humbet plotësisht.
Por ka edhe zgjerime në programin e mbështetjes: Grupi i atyre që kanë të drejtë për punësim të subvencionuar do të rritet. Sipas burimeve qeveritare, në të ardhmen, kriteri për marrjen e ndihmave më nuk do të jetë kohëzgjatja e papunësisë, por kohëzgjatja e marrjes së përfitimeve. Nga kjo do të përfitojnë veçanërisht gratë dhe refugjatët që më parë merrnin përfitime, por nuk konsideroheshin zyrtarisht si të papunë, për shkak tëkujdesit për fëmijët ose pjesëmarrjes në kurse integrimi.
Cilat pika ishin të diskutueshme kohët e fundit?
Debati i koalicionit u përqendrua së fundmi rreth kërkesës që të prekurve t’u jepet një seancë dëgjimore personale në zyrën e punësimit, përpara shkurtimit të përfitimeve. Me një fjalë, nëse do të kenë mundësinë edhe ata të japin shpjegimet e tyre.
Ministrja e Punës Bärbel Bas, donte të sigurohej që sanksionet të mos “godisnin njerëzit e gabuar” – për shembull, njerëzit me probleme të shëndetit mendor. Ndërsa brenda CDU/CSU-së, kishte shqetësime se sanksionet do të pengoheshin nëse të prekurit duhej të dëgjoheshin personalisht paraprakisht.
Tani, është arritur një marrëveshje: Në vend të një takimi të detyrueshëm, është gjetur një formulim më pak i rreptë i një përpjekjeje për kontakt. Personave që konsiderohen të paarritshëm do t’u jepet një mundësi për një seancë dëgjimore. Termi “mundësi” do të thotë që qendra e punësimit po përmbush detyrimin e saj duke bërë një përpjekje serioze për kontakt dhe duke ofruar seancën dëgjimore. Nëse kjo dështon sepse personi nuk e pranon ofertën, procedurat mund të vazhdojnë ende.
Kush i merr në të vërtetë të ardhurat e qytetarëve?
Sipas shifrave të qeverisë, rreth 5.5 milionë qytetarë dhe fëmijët e tyre që ende jetojnë nëfamilje morën “Bürgergeld” në vitin 2024. Nga këta, pothuajse katër milionë ishin në moshë pune.
Kjo shifër përfshin edhe rreth 800,000 të ashtuquajtur “marrës të përfitimeve plotësuese”, pra të ardhura plotësuese për shkak të rrogave tepër të ulëta, që janë nën nivelin e “Bürgergeld”.
Shtetasit e huaj përbëjnë rreth 48 përqind të marrësve të këtyre ndihmave sociale. Ata që humbasin vendet e punës marrin përfitime për papunësinë për një vit, ndërsa më pas kalojnë në “Bürgergeld”.
Sa janë shpenzimet për “Bürgergeld”?
Shpenzimet në vitin 2024 për ndihmat qytetare, apo “Bürgergeld”, kanë qenë 51.7 miliardë euro. Kjo përfshinte 29.2 miliardë euro për pagesa standarde të përfitimeve, 12.4 miliardë euro për qira dhe kosto ngrohjeje dhe 3.7 miliardë euro për masa integrimi në tregun e punës.
Shpenzime të ngjashme priten edhe për vitin 2025.
Sa para supozohet të kursejë reforma?
Kancelari Friedrich Merz dhe disa politikanë të tjerë flisnin filimisht për kursimet e mundshme në miliarda euro. Ministrja e Punës Bas, megjithatë, nuk pret “kursime të konsiderueshme” vetëm nga reforma.
Ministria e saj vlerëson kursime prej rreth 86 milionë eurosh për vitin 2026. Sipas projektligjit, reforma do të çojë në një ulje neto të buxheteve publike në dy vitet e para, por kjo do të përkthehet në kosto të lehta shtesë në vitet pasuese, kryesisht për shkak të rritjes së shpenzimeve për Agjencinë Federale të Punësimit.
Koalicioni shpreson të nxisë më shumë njerëz të punojnë duke shtrënguar sanksionet. Ministria e Punës llogarit se heqja e 100,000 njerëzve nga pagesat do të kursente rreth 850 milionë euro.
A do të marrin ende njerëzit ndihma, nëse kanë kursime?
Po, por me kufizime. Reforma parashikon heqjen e plotë të të ashtuquajturës periudhë pritjeje. Kjo vlen vetëm për të ardhurat bazë dhe jo për përfitimet për shkak të mbetjes pa punë.
Ata që humbasin vendet e tyre të punës nuk kanë nevojë të shpenzojnë menjëherë kursimet e tyre. Që nga viti 2023, përfituesve të ndihmave u lejohej të mbanin asete deri në 40,000 euro në vitin e parë të marrjes së ndihmave, si dhe një shumë shtesë prej 15,000 eurosh të lejuara për partnerët e tyre.
Pas kësaj të ashtuquajture periudhe pritjeje, për shembull, rishikohet proporcionaliteti i kostove të mbuluara të qirasë. Nëse është e nevojshme, përfituesit e të ardhurave bazë duhet të zhvendosen në një banesë tjetër ose ta paguajnë vetë pjesërisht qiranë e tyre. Makinat, pronat e zotëruara nga pronarët dhe kursimet e pensionit nuk merren parasysh. /DW